[COŚ TY ATENOM ZROBIŁ SOKRATESIE]
I
Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie,
Że ci ze złota statuę* lud niesie,
Otruwszy pierwej?...
Coś ty Italii zrobił, Alighieri,
Że ci dwa groby** stawi lud nieszczery,
Wygnawszy pierwej?...
* Sokratesowi w kilka czasów po śmierci Ateńczycy statuę ze złota postawili.
** Dante grzebany w Rawennie i we Florencji.
Coś ty, Kolumbie, zrobił Europie,
Że ci trzy groby we trzech miejscach*** kopie,
Okuwszy pierwej?...
Coś ty uczynił swoim, Camoensie,
Że po raz drugi**** grób twój grabarz trzęsie,
Zgłodziwszy pierwej ?...
*** Krzysztof Kolumb jest grzebany w Hiszpanii, w St. Domingo i w Hawannie.
**** Cztery lata temu szukano na cmentarzu komunalnym, gdzie był pochowany jednooki beznogi żebrak,
żeby Camoensa pochować.
Coś ty, Kościuszko, zawinił na świecie,
Że dwa cię głazy we dwu stronach gniecie*****
Bez miejsca pierwej?...
Coś ty uczynił światu, Napolionie,
Że cię w dwa groby* zamknięto po zgonie,
Zamknąwszy pierwej?...
Coś ty uczynił ludziom, Mickiewiczu ?
...............................................
............................................
***** Kościuszko leży w Solurze i w Krakowie.* Napoleona drugi pogrzeb niedawny.
II
Więc mniejsza o to, w jakiej spoczniesz urnie,
Gdzie? kiedy? w jakim sensie i obliczu?
Bo grób Twój jeszcze odemkną powtórnie,
Inaczej będą głosić Twe zasługi
I łez wylanych dziś będą się wstydzić,
A lać ci będą łzy potęgi drugiéj
Ci, co człowiekiem nie mogli Cię widziéć...
III
Każdego z takich jak Ty świat nie może
Od razu przyjąć na spokojne łoże,
I nie przyjmował nigdy, jak wiek wiekiem,
Bo glina w glinę wtapia się bez przerwy,
Gdy sprzeczne ciała zbija się aż ćwiekiem
Później... lub pierwej...
Pisaiem w Paryżu 1856 r., w styczniu