DZIEWIĘĆ ZASPOKOJONYCH PYTAŃ
DOSTOJNEMU HRABIEMU, SZANOWNEMU GENERAŁOWI I ŁASKAWEMU PANU DOBRODZIEJOWI WŁADYSŁAWOWI ZAMOYSKIEMU - W DALSZYM CIĄGU ZASPOKOJONYCH DZIEWIĘĆ PYTAŃ.
APPENDIX
1. Dlaczego konskrypcja, bezzasadnie w gwałt przemieniona, mogła bezpośrednio narazić cały-naród na przedwczesną gotowość do powstania?
Dlatego że kwestia, z początku wyłącznie-militarna, nie mogła być pierwej wyczerpniętą jako militarna - w charakterze jej właściwym - przed trybunałem jakowymi militarnym europejskim.
Że trybunału takowego militarnego nie było i nie ma, przeto w Polsce kwestia konskrypcji, zamieniona na proskrypcję, nie mogła się pierwej wyczerpnąć we właściwych jej warunkach i stąd poszło, że STAŁA SIĘ BEZPOŚREDNIO NARODOWĄ - la question purement militaire n'ayant pas eu son tribunal est devenue celle de la nation entière et par conséquent celle d'Europe. Voici quelque chose de digne de la méditation des véritables amis de la Chrétienté, et de la Civilisation!
2. Dlaczego w czas masakru libańskiego znalazł się przypadkiem od razu na swoim miejscu zacny Emir Abd el-Kader Ebn Mucheddin, jakkolwiek nieprzyjaciel i muzułmanin, i Proroków muzułmański potomek, a dlaczego wojska europejskie dopiero poniewczasie zdążyły, kiedy już Emir 12 000 ludu chrześcijańskiego przez dni osiem piersiami swymi zastawił??...
Dlatego że Emir, jakkolwiek muzułmanin, pochodzi z tego rycerstwa arabskiego, które jeszcze ma tradycje armii-średniowiecznej - tradycje ciasne, ale których, skoro wygasły zakony militarne, nie zastąpiono niczym-nowym - stare runęło, a nowe nie urosło - i oto powód, dla którego wiemy, że samoistność-sumienia-armii i głosu jej wedle nowych warunków wrócić musi, albowiem wedle starych, to już muzułmanin Abd el-Kader wyższy jest od szlachty europejskiej, o bardzo wiele wyższy!...
Chociaż ta szlachta, za żonami swymi, modli się i klęka przed ołtarzem Chrystusa. Tak jest.
3. Dlaczego więc poświęcają Polskę, nie wiedząc, co robić?
Dlatego, dla czego za późno dopłynęli do Syrii, albowiem cała armia europejska jest umarłym-ramieniem Chrześcijaństwa sumienia-swego nie mającym: parada-krwawa!
4. Dlaczego w rycerskiej, nie żołdackiej, Polsce powstającej nikt się z tym nie odezwie?
……………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………….
Początek poruszenia był twórczy, a potem już niewolnicze przeszłości europejskiej naśladownictwo - niewola! i jej owoce!!...
5. Czy myślisz, że taka rewolucja przeciwną jest Rządowi Imperialnemu Francuskiemu?
Nic na niekorzyść Francji nie uczynią - owszem, wiem zupełnie, że Kongres przez Cesarza Jegomości zagajony, jeżeli ma być w całości dojrzałym, to musi ogarnąć współdziałanie mas i ich myśl od dołu wziętą...
Cesarz sam to wie - -
Znam go jako pisarza i studiowałem rzecz-pisarza, i wiem, że tak jest.
Okręt żaglowy (mowa tronowa) - okręt żaglowy (herb-Paryża jest okręt z nadętymi żaglami) - okręt żaglowy w jednej trzeciej zależy od kapitana, ale zresztą zależy od szczęśliwości wiatru.
Przepędziłem sześćdziesiąt-dwa dni i nocy na żaglowym okręcie pod wybrzeżami Islandii; mówi się to prędko, ale miałem przeto dosyć czasu namyślać się w tej mierze - dosyć - sapienti-sat
6. Dlaczego Jego Świątobliwość Pius IX sprzeciwił się na teraz mianowaniu Wielkiego Mistrza zakonu maltańskiego?...
…………………………………………………………………………………………..
Dlaczego tylko zastępca i wikariusz Wielkiego-Mistrza mianowany jest??
………………………………………………………………………………………………
Hr. Zamoyski, będąc kawalerem maltańskim, zapewne lepiej wie to niż ja, który tytularnie nie jestem dotąd zakonu tego członkiem.
7. Czy podobieństwo jest przeprowadzić myśl takowej regeneracji liberalnej w armii - z tak małymi środkami, jakimi dyplomacja polska rozrządza?...
Odpowiedź na to jest, że Cyprian Norwid, skoro się zaczął bój w Polsce, zażył hrabiego Montalemberta i wykazał, iż Towarzystwo Świętego Wincentego á Paulo, mając dwie moce, bo legalną od góry, a faktyczną od dołu, może wyjednać notę ministerialną do konsulów zagranicznych w Warszawie, aby ranni z obu obozów pod jedną nienaruszalną chorągwią Miłosierdzia uchronieni byli.
Hr. Montalembert i inni dołączyli starania swego w tej mierze – następnie i margr. Wielopolski odpowiadał na to w dzienniku oficjalnym warszawskim - niewiele wszakże się dopięło!
Aż nareszcie Kongres Statystyczny Berliński, którego członkiem poważnym jest zacny mój przyjaciel hr. August Cieszkowski -- Kongres ten poszedł dalej i utworzył w Genewie pierwsze posiedzenie towarzystwa internacjonalnego za cel mającego ochronę rannych wszędzie, gdziekolwiek walka wyniknie lub zagai się.
Ojciec Święty oddalił nieco mianowanie Wielkiego Mistrza zakonu, oczekując na regenerację myśli-zakonu wedle warunków XIX wieku.
8. Dlaczego z ucywilizowanych armii posyłają zawsze oficerów sztabowych, aby w każdym militarnym ważniejszym starciu byli świadkami?...
Dlaczego w tenże sposób oficerowie hiszpańscy, angielscy i niemieccy wysyłani byli pod Solferino?
- - Dlatego że kiedy upadła myśl solidarności warunków i honoru armii z wygaśnięciem zakonów militarnych, myśl taż sama od-działała i na nowo zawołała o prawa swoje przez materialną-solidarność-sztuki militarnej... Tak dalece każda myśl obowiązująca środki swe znaleźć musi zawsze!*
* Naonczas podobne będzie Królestwo onemu, który dobywa ze skrzyni stare i nowe – razem.
9. Dlaczego u Polaków najkonieczniej-historyczna i zbawcza myśl wcześnie nie bywa dokonaną?
Dlatego że Polacy przez długi bez-byt polityczny zatracili sztukę parlamentarną i jeżeli im się co nie uda natychmiast, to wnet od tego się cofają; albowiem trzeba temu gwoli parlamentarnej świadomości, aby ocenić jak dalece? pokąd? i kiedy? i którymi to sposoby lub drogi urzeczywistniają się pomysły, pozór mające błędny lub zamachliwy, a wszelako w treści swej będące ziarnistymi i dostałymi w orzechu ich.
Inaczej bywało czasu Kochanowskich, Zamoyskim nieobcych, a inaczej jest czasu tego, pełnego płonności.
Ten jest zarazem powód niepośledni zgoła, że wynalazcy mniemać są pochopni, iż oni przez się coś dają, jakkolwiek nie na próżno powiedziano: „że przyjmujący proroka zapłatę proroka weźnie...”
† proroka jako proroka, zapłatę proroka weźnie...KTOPRZYJMUJE TEN
Sami przez się albowiem nic nie czynimy i wchodzimy w roboty cudze. Jeśli cokolwiek jest wyłącznego człowieka, to zapewne nie: ,ale: Ducha jest: „inveni!" „consummatum est". „inveni!" „Eureka!"
Człowieka jest: wykonało się!
Cyprian Norwid
1863